reaktie op ‘Heilige Doorn in het Oog van de Katholieke Kerk’

Hoi Grace en alle anderen,

Wat jammer dat ik door de jaren heen dit alles heb gemist.
Reeds toen de paus ooit in de jaren 80 naar Nederland kwam heb ik mij uit protest uit het RK kerkregister laten verwijderen.
Voor iedere RK burger werd toen subsidie aan de RK kerk geboden. Ik weet niet of dat nu nog zo is. Wie tijd overheeft kan dat uitzoeken en zich wellicht alsnog uit het RK kerkregister laten verwijderen (als je RK gedoopt bent).
Alle relegies komen zamen in oersymboliek, neem bijvoorbeeld de totumpaal van de Indianen. Het Dier onderaan vertegenwoordigd “De Vader”, ofwel het onderbewustzijn, de mens in het midden “De Zoon”, ofwel het bewustzijn, het denken…en de Adelaar op de top “De Heilige Geest”, het Hoger bewustzijn, intuïtie van de Ziel, het Weten.
De RK kerk verliest niet voor niets zoveel kerkgangers!
Zij weten namelijk zelf niet meer waarover ze het hebben.

Een oude bekende!

Next Post

Twee november 2010 was voor mij een avond waarin werelden samen kwamen. Als student Archeologie en Antropologie van Midden Amerika schreef ik mijn scriptie over de rol van voorouders in het hedendaagse Mexicaanse volkskatholicisme. En voor mijn daaropvolgende studie Vergelijkende Religiewetenschappen was mijn onderwerp de opkomst van op Allerzielen geïnspireerde kunstprojecten zoals Allerzielen Alom. En nu, op deze avond organiseerde het Illuseum een samenkomst van mijn twee fascinaties in een daarvoor prachtig geschikte locatie: de voormalige Chassékerk in het Amsterdamse Bos en Lommer.

Reeds op het plein voor de kerk kwam ik in de sfeer: de vuurkorven en het bedrukte wasgoed kende ik van mijn vele bezoeken aan Allerzielen Alom vieringen door het hele land, de Día de los Muertos slingers en de Catrina deden me terugdenken aan mijn bezoeken aan Mexico. Eenmaal binnen was dat niet anders, alleen hier werd de spectaculaire architectuur nog aan de optelsom toegevoegd. Er heerste een bijzonder serene sfeer waarin mensen bezig waren met het herdenken van hun doden. Sommigen struinden zoekende met een kaarsje door het kunstproject genaamd Het Hiernamaals (waarvan een theologe mij er laatst op wees hoe mooi het samen viel met Johannes 14:2: ‘In het huis van mijn Vader zijn veel kamers’), anderen legden iets op het veelkleurige altaar tussen de Mariabeelden en de nep skeletten net als in Mexico deze dagen gebruikelijk is. Aangezien ik het weekend er voor als vrijwilliger bij een vergelijkbaar altaar in het Leidse Museum Volkenkunde uitleg had staan geven wist ik dat de schedels en skeletten op veel nuchtere Nederlanders in eerste instantie wat vreemd over konden komen maar hier leek daar niet echt sprake van. Helemaal niet nadat Frans Fontaine van het Tropenmuseum in zijn korte lezing tekst en uitleg gaf en daarbij liet blijken hoe dicht het Mexicaanse volkskatholicisme en vroegere Europese gebruiken eigenlijk bij elkaar lagen. Dit illustreerde ook maar weer eens dat alle religies mengvormen zijn. In Mexico smolt het katholicisme samen met inheemse tradities net als het in Europa ooit gedaan had met de lokale gebruiken. Naar iets soortgelijks werd ook verwezen in het inmiddels geruchtmakende beeld Hieros Gamos, dat aan het hoofd van het Mexicaanse altaar te vinden was. De hier uitgebeelde samenkomst van zon en maan is zelf terug te vinden in het plafond van deze monumentale kerk! Eén van de kunstenaars van het Allerzielen Alom project maakte op vergelijkbare manier gebruik van de symboliek die in dit indrukwekkende gebouw terug te vinden is. Nadat bezoekers hun schoenen hadden uitgetrokken werden zij gewezen op de negen koren in de hiërarchie van engelen zoals deze in de achterwand van de kerk weergegeven zijn. Vervolgens betrad men één voor één het voormalige biechthokje waar men de kans kreeg een engel te tekenen die vervolgens werd benoemd als één van de vier aartsengelen. Dit leidde dan tot een gesprek waarin op bijzondere wijze een verband werd gelegd tussen deze engel en het eigen gemis.

Napratend met Edoardo Ramos de Anaya, die in zijn volledige Azteekse kostuum een traditionele rituele reiniging van het altaar evenals enkele bezoekers had voltrokken, kwamen we tot de conclusie dat het een speciale avond was geweest. Het is jammer dat nu de waardigheid van de avond in twijfel word getrokken terwijl het juist een avond was die op fraaie wijze werelden samen bracht in een avond van herdenking. Het verbaasde me dan ook niet echt dat ik één van drie in djellaba en taqiyah geklede bezoekers uit de wijk, een wijds gebaar makende, hoorde zeggen: God is overal.

William Arfman

tattooed Jesus by Henk Schiffmacher on Dia de los Muertes, Chassekerk Amsterdam

William Arfman over Allerzielen in de Eeuwigheid (Chassekerk)

 

Twee november 2010 was voor mij een avond waarin werelden samen kwamen. Als student Archeologie en Antropologie van Midden Amerika schreef ik mijn scriptie over de rol van voorouders in het hedendaagse Mexicaanse volkskatholicisme. En voor mijn daaropvolgende studie Vergelijkende Religiewetenschappen was mijn onderwerp de opkomst van op Allerzielen geïnspireerde kunstprojecten zoals Allerzielen Alom. En nu, op deze avond organiseerde het Illuseum een samenkomst van mijn twee fascinaties in een daarvoor prachtig geschikte locatie: de voormalige Chassékerk in het Amsterdamse Bos en Lommer.

Reeds op het plein voor de kerk kwam ik in de sfeer: de vuurkorven en het bedrukte wasgoed kende ik van mijn vele bezoeken aan Allerzielen Alom vieringen door het hele land, de Día de los Muertos slingers en de Catrina deden me terugdenken aan mijn bezoeken aan Mexico. Eenmaal binnen was dat niet anders, alleen hier werd de spectaculaire architectuur nog aan de optelsom toegevoegd. Er heerste een bijzonder serene sfeer waarin mensen bezig waren met het herdenken van hun doden. Sommigen struinden zoekende met een kaarsje door het kunstproject genaamd Het Hiernamaals (waarvan een theologe mij er laatst op wees hoe mooi het samen viel met Johannes 14:2: ‘In het huis van mijn Vader zijn veel kamers’), anderen legden iets op het veelkleurige altaar tussen de Mariabeelden en de nep skeletten net als in Mexico deze dagen gebruikelijk is. Aangezien ik het weekend er voor als vrijwilliger bij een vergelijkbaar altaar in het Leidse Museum Volkenkunde uitleg had staan geven wist ik dat de schedels en skeletten op veel nuchtere Nederlanders in eerste instantie wat vreemd over konden komen maar hier leek daar niet echt sprake van. Helemaal niet nadat Frans Fontaine van het Tropenmuseum in zijn korte lezing tekst en uitleg gaf en daarbij liet blijken hoe dicht het Mexicaanse volkskatholicisme en vroegere Europese gebruiken eigenlijk bij elkaar lagen. Dit illustreerde ook maar weer eens dat alle religies mengvormen zijn. In Mexico smolt het katholicisme samen met inheemse tradities net als het in Europa ooit gedaan had met de lokale gebruiken. Naar iets soortgelijks werd ook verwezen in het inmiddels geruchtmakende beeld Hieros Gamos, dat aan het hoofd van het Mexicaanse altaar te vinden was. De hier uitgebeelde samenkomst van zon en maan is zelf terug te vinden in het plafond van deze monumentale kerk! Eén van de kunstenaars van het Allerzielen Alom project maakte op vergelijkbare manier gebruik van de symboliek die in dit indrukwekkende gebouw terug te vinden is. Nadat bezoekers hun schoenen hadden uitgetrokken werden zij gewezen op de negen koren in de hiërarchie van engelen zoals deze in de achterwand van de kerk weergegeven zijn. Vervolgens betrad men één voor één het voormalige biechthokje waar men de kans kreeg een engel te tekenen die vervolgens werd benoemd als één van de vier aartsengelen. Dit leidde dan tot een gesprek waarin op bijzondere wijze een verband werd gelegd tussen deze engel en het eigen gemis.

Napratend met Edoardo Ramos de Anaya, die in zijn volledige Azteekse kostuum een traditionele rituele reiniging van het altaar evenals enkele bezoekers had voltrokken, kwamen we tot de conclusie dat het een speciale avond was geweest. Het is jammer dat nu de waardigheid van de avond in twijfel word getrokken terwijl het juist een avond was die op fraaie wijze werelden samen bracht in een avond van herdenking. Het verbaasde me dan ook niet echt dat ik één van drie in djellaba en taqiyah geklede bezoekers uit de wijk, een wijds gebaar makende, hoorde zeggen: God is overal.

William Arfman

Procession of the Hieros Gamos ( expelled from chassekerk to find shelter in the oudekerk )

The Hieros Gamos Statue that caused such upheaval at the diocese of Haarlem found a temporary shelter at the Oudekerk of Amsterdam during the museumn8.

TROUW – Verwijderd beeld vindt nieuw onderdak in Oude Kerk

Verwijderd beeld vindt nieuw onderdak in Oude Kerk

NYNKE SIETSMA − 26/10/11, 00:00

Het omstreden beeld ‘Hieros Gamos’ dat uit de voormalige rooms-katholieke Chassékerk in Amsterdam verwijderd moest worden, is welkom in de protestantse Oude Kerk in de stad. Daar zal het in de Museumnacht op 5 november te zien zijn achter een glazen deur – “als een symbool voor gecensureerde religieuze kunst”, aldus Grace de la Luna, een van de makers van het beeld.

De la Luna maakt deel uit van kunstenaarscollectief iLLUSEUM. Het collectief heeft sinds de zomer een conflict met het bisdom Haarlem-Amsterdam. Dat onstond toen het bisdom er weet van kreeg dat de kunstenaars op het altaar van de leegstaande Chassékerk een beeld hadden geplaatst dat de ‘Hieros Gamos’ voorstelt, een voorchristelijk verschijnsel van het heilige huwelijk. Het is een kunstwerk van een samengesmolten man en een vrouw, met hertengeweien op het hoofd.

“Het symboliseert het spirituele huwelijk tussen de zon en de maan”, zegt Grace de la Luna. “Dit beeld past precies bij de plafondschildering in de kerk.”

Het bisdom meent echter dat de kunstenaars zich niet hebben gehouden aan het ‘waardig gebruik van de ruimte’ door ‘etalagepoppen’ op het altaar te zetten. Dat ‘waardig gebruik’ was het bisdom overeengekomen met woningcorporatie Ymere, die de kerk aan de kunstenaars verhuurde.

Het bisdom sommeerde de kunstenaars bovendien om ‘ontheiligende’ YouTube-filmpjes die in de Chassékerk zijn gemaakt van internet halen, omdat die kwetsend zouden zijn voor voormalig parochianen van de kerk. Omdat die filmpjes nog steeds te zien zijn, dreigt het bisdom nu met juridische stappen.

“Censuur”, vinden de kunstenaars. Bovendien, foetert Grace de la Luna, “de kerk heeft niet het alleenrecht op wat heilig is”.

Namens het bisdom Haarlem-Amsterdam zegt architect en verantwoordelijke voor Kunst- en Bouwzaken Peer Houben dat de kunstenaars “op goedkope wijze gebruik maken van de sterke emotie die een altaar oproept”.

Volgens Houben wonen de parochianen die vroeger naar de Chassékerk gingen nog rondom de kerk. “Zij hebben met verschrikkelijk veel moeite afscheid genomen van die kerk. En dan staat er zo’n beeld op het altaar. Het verdriet om het gebouw is te vers, het heeft nog symbolische waarde. Er moet eerst een rouwfase overheen voordat er weer gebruikt wordt gemaakt van de symbolische voorwerpen.”

Houben noemt als voorbeeld popzaal Paradiso. “Nu zien mensen niet meer dat het een kerk was, maar daar moesten jaren overheen gaan.”

Een ander voorbeeld is de Bernadettekerk in Helmond, vertelt Houben. Die kerk werd met toestemming van het bisdom ‘s-Hertogenbosch overgenomen door een supermarktketen. Nu er vleeswaren worden verkocht op de plek waar het altaar stond, lijkt het achteraf toch geen gelukkige herbestemmingsbeslissing.

Het bisdom Haarlem-Amsterdam gaat echter een stap verder. De YouTube-filmpjes die de kunstenaars maakten over hun werk in de voormalige Chassékerk hebben niets met het kerkgebouw zelf van doen. Toch zouden zij het gebouw ontheiligen en moeten van internet af om een gang naar de rechter te voorkomen. De kunstenaars piekeren er niet over. “Dit gáát over religie”, protesteert Grace de la Luna.

Eén filmpje gaat onder meer over een Allerzielen-viering die de kunstenaars vorig jaar in de Chassékerk hielden. Die viering was geïnspireerd door de Mexicaanse versie van Allerzielen, de Dias de los Muertos. Hoofdconservator van het Tropenmuseum Frans Fontaine vertelde tijdens de viering over de verschillen tussen de Mexicaanse ‘dag van de doden’ en het Nederlandse Allerzielen, en Amsterdammers waren door de kunstenaars uitgenodigd om in de kerk hun doden te herdenken . “Een interreligieuze gebeurtenis”, zegt De la Luna. Niettemin wil het bisdom dat de filmpjes verwijderd worden.

Volgens architect Houben was er geen probleem geweest als het gebouw eerst op de juiste kerkelijke wijze was ontdaan van haar religieuze symboliek: de glas-in-lood-ramen eruit, de kruiswegstaties eruit en het altaar verwijderd. “Een gebouw moet religieus worden geneutraliseerd.”

Voor de kunstenaars, die de kerk inmiddels verlaten hebben, klinkt dat als een argument dat achteraf gezocht wordt. De kunstenaars hebben schade geleden, zeggen ze. En ze zijn boos dat het bisdom geen woord met ze heeft gesproken. De la Luna: “Dit lijkt wel een nieuwe Beeldenstorm.”

Day of the Dead / All Souls – Aztec ritual – Chassekerk Amsterdam

Allerzielen / Dag van de Doden in de Eeuwigheid (Chassekerk)

Parool 12 oktober 2011 – Ymere worstelt met ‘onwaardige’ kunst in vroegere Chassékerk

Amsterdam, woensdag 12 oktober 2011

Ymere worstelt met ‘onwaardige’ kunst in vroegere Chassékerk

ROB ROMBOUTS

AMSTERDAM

Eerst dwong ‘een rooms-katholieke beeldenstorm’ kunstenaarsgezelschap Illuseum haar ‘onwaardige’ beelden uit de Chassékerk te verwijderen. En nu heeft corporatie Ymere de kunstenaars gemaand hun filmpjes, waarin de Chassékerk en de ‘onwaardige’ kunst figureren, van internet te verwijderen.

Gebeurt dat niet, dan volgt een gang naar de rechter, staat te lezen in een brief van Ymere. De kunstenaars spreken van censuur en ‘een terugkeer naar de middeleeuwen’. “We zijn niet van plan de filmpjes van YouTube te halen,” zegt kunstenaar Gerard Riksen. “Als Ymere het op een rechtszaak laat aankomen, zijn wij niet te beroerd onze zaak te verdedigen.”

De kwestie draait om de term waardig. In 2007 werd de kerk door de bisschop van Haarlem ‘ontheiligd’

als gebedshuis uit de roulatie genomen. Toen de parochie van de Heilige Drie-eenheid de kerk in De Baarsjes aan Ymere overdroeg, werd vastgelegd dat de corporatie erop zou toezien dat gebruikers of de nieuwe eigenaar het pand ‘waardig’ zouden gebruiken.

Volgens het bisdom ging dat in augustus mis toen in de kerk het beeld

Hieros gamos

verscheen, voorstellende het heilige huwelijk tussen zon en maan, inclusief wereldbol en uitbundige geweien. De kunstenaars werden de kerk uitgezet.

Nu heeft het bisdom filmpjes ontdekt waarop te zien is dat slordig wat skeletten op het altaar zijn neergelegd voor een Azteeks ritueel ter ere van Allerzielen. En hoewel de kerk inmiddels is verkocht aan zakenman Lenny Balkissoon, die er een sportcentrum wil vestigen, moet Ymere volgens het kettingbeding optreden. Anders moet Ymere een dwangsom aan het bisdom betalen, hebben de kunstenaars begrepen. “Vroeger dreigde de katholieke kerk met de brandstapel, en nu met dwangsommen.”

Riksen: “Er is geen sprake van onwaardig gebruik. De kerk is ontheiligd, onttakeld. Het altaar is nu een soort kast. Die skeletten, waar Ymere over spreekt, waren Mexicaanse beeldjes van papier-maché, op het zogenaamde altaar neergezet door een Azteekse priester.”

Van heiligschennis is geen sprake, zegt Riksen. “Het bisdom is pissig over die collectie beeldjes, terwijl, voor zover ik weet, in kerken altijd een dode man aan een stuk hout hangt.”

Vanmorgen zei Ymere toch niet van plan te zijn naar de rechter te stappen. “We willen overleggen met de kunstenaars,” aldus een woordvoerster. “Wij kunnen niet beoordelen wat onwaardige kunst is.”

‘De dreigbrief’ aan de kunstenaars moet worden gezien als een geste richting bisdom. “Over een mogelijke dwangsom hebben we nog een discussie.”

Ymere gaat ervan uit dat een sportcentrum wel een waardige functie is. “Er komt geen horeca.”

Overigens is er goed nieuws voor de liefhebbers van

Hieros gamos

. Het beeld zal 5 november te zien zijn tijdens de Museumnacht. In de Oude Kerk.

Copyright: Rob Rombouts

Let op: Middeleeuwse toestanden… / Alert: the dark ages … never left ? 11 oktober 2011 17:11

Scroll down for english

Lieve mensen,

Wie schetste onze verbazing toen wij vorige week deze brief in de brievenbus van het iLLUSEUM vonden….

Het is inmiddels de 10e oktober, onze filmpjes & ander materiaal staan nog steeds op internet, want dit is regelrechte censuur waar we niet aan gaan toegeven natuurlijk.

Wij zijn trots op ons werk, hebben nooit de intentie gehad wie dan ook te schofferen, shockeren of hoe dan ook te kwetsen. In ons kontrakt met Ymere stond niets over een co-eigenaarschap van het bisdom Haarlem, er stond alleen het inachtnemen van ‘waardig gebruik van de ruimte’ . In ons begrip van dit woord hebben we ons hier altijd aan gehouden. Als Ymere het op een rechtzaak laat aankomen, zijn wij niet te beroerd onze zaak te verdedigen!

We hopen dat iedereen die iets zinnigs (of onzinnigs) kwijt wil over deze kwestie niet schroomt dit aan ons te mailen.

Al diegenen die ons al iets hebben toegestuurd, bedankt! Het is heel fijn je gesteund te voelen als je met dit soort van nooit verwachtte duistere krachten te maken krijgt.

Deze week nog zullen we een blog lanceren met deze hele geschiedenis in de voormalige Chassekerk door ons tot de EEUWIGHEID gedoopt. Contributies welkom!

***

Dear people,

We were flabbergasted to find this letter by Ymere on the doorsteps of the iLLUSEUM.

(Free translation of the letter attached above):

Dear Sirs,

Without doubt you must know Ymere got reproached by the Roman Catholic Diocese of the Holy Trinity because of the use of the Chassekerk in Amsterdam by your foundation and especially by the sort of art placed on the altar during an exhibition.

Films on the internet Chassekerk.

Thursday 29th of september , there was a meeting between Ymere and the Diocese about this situation. In their conversation the Diocese pointed out a diversity of short films placed on the internet(YouTube) by your foundation or the iLLUSEUM, in which the Chassekerk hosts  exhibitions of art expressions considered as unworthy by the Diocese and Chassekerk

I am addressing here to the skeletons in the context of All Souls day, Aztec rituals etc. You know, most likely, which films I am talking about.

Command

You must understand it is of utmost importance for Ymere to keep a good relationship with the Diocese and to keep the responsabilities about the use of the building put on Ymere and put on la Quinta Essentia by Ymere. We feel obliged to ask you, and if necessary command you, to remove all films from the internet which took place in the Chassekerk.

Judicial steps.

When you don’t obey this command , at the latest on the 7th of october 2011,we can’t guarantee legal steps won’t be taken. Eventual costs will be on your account.

We hope that the situation won’t escalate this far and that you understand our position in the given situation.

Kind regards, Klaske van der Werf

Juridical adviser

But…this is pure censorship!?!

Yes, it is!

In the meantime, it is the 10th of october, all our archive is still on YouTube….ofcourse we erased nothing from the internet. We are proud of the work we do & of the work of the artists we are working with. We never had any intention to shock or hurt anybody. In our contract with Ymere nothing was written about the Diocese being co-owner of the church. The only thing was a phrase that mentioned the obligation of ‘worthy use of the building’ as far as we understood this term, we never ignored this. If they bring us to court, let them try to win that case!

Please feel free to send us your reactions to this absurd situation, we need them !

We want to thank all the people who already reacted, it feels good to be supported in times of being confronted with dark forces like these.

This week we will launch a blog concerning all of this in the Chassekerk, which we baptized: de EEUWIGHEID (=Eternity).

We are looking forwards to your contribution!

foto: Jan van Breda

Geen slecht nieuws zonder goed nieuws….

Zoals wij op geheel onverwachtse brute wijze de Chassekerk zyn uitgebonjourd, zijn we op warme wijze verwelkomd in de Oude Kerk gedurende de Museumn8 op 5 november.

Ons inmiddels omstreden beeld ‘Hieros Gamos’ ( het heilig huwelijk tussen Zon&Maan) zal als overblijfsel van de onlangs geleden Rooms Katholieke beeldenstorm aldaar te bewonderen zijn! Binnenkort meer hierover….

No bad news without good news…

As completely unexpectedly we were banned from the Chassekerk, we were warmly welcomed by the curators of the Museumn8 in the Oude Kerk on the 5th of november.

Our sculpture ‘Hieros Gamos’ (the sacred marriage between the Sun & the Moon) that caused so much commotion recently, survived the iconoclasm of the Roman Catholic church & can be admired there!

Soon more….

Heilige doorn in het oog van de RK kerk

Tjeu van den Berk

October 10, 2011 12:20:29 PM GMT+02:00

Beste Grace,

Het was gisteren een knotsdrukke dag.

Zodat ik nu pas reageer.

Voorop gesteld: ik vind het Allerzielenfilmpje prachtig

De zon en de maan die elkaar de aarde toespelen, helemaal niets mis mee.

De authentiek christelijke symbolen zijn in feite vrijwel alle van heidense oorsprong.

Op 3 november komt een boek van me uit dat heet ‘Het Oude Egypte, bakermat van het Jonge Christendom’. Alle grote christelijke dogma’s blijken in feite geënt te zijn op Egyptische wortels, die zelf weer terug gaan op collectieve archetypen.

Ik vind het dus onbegrijpelijk hoe een kerkgemeenschap zo kan reageren.

Ja, ik begrijp het natuurlijk goed, maar het getuigt van een kortzichtigheid die eigenlijk onvoorstelbaar is.

Maar hoe kan ik jou, jullie helpen? Dat zie ik niet direct. Als ik officieel reageer is dat olie op het kerkelijke vuur want ik ben daar in feite een persona non grata. Dat helpt jullie weinig of niets. Ik beweeg me de laatste tien jaar ook in het geheel niet meer in kerkelijke kringen als zodanig.

Ik hoor wel van je hoe je dat ziet.

Wel wil ik, mocht zich dat gaan voordoen, graag met je naar de rechter stappen en voor de rechtbank een pleidooi houden voor wat jullie aan het doen zijn en duidelijk maken dat de werkelijkheid van kunst untouchable dient te blijven voor kerkelijk-moralistiche bespiegelingen, voor ethische en normatieve bespiegelingen überhaupt.

Met de meest vriendelijke groet,

Tjeu van den Berk

p.s. Je kunt natuurlijk ook zelf naar de rechter stappen!!!!

‘Kerstening veronderstelt verheidensing’, hoofdstuk vier 

uit: Mystagogie van Tjeu van den Berk: 

Mystagogie